آشنایی با سه کلید بهشت/ ولایت علی (ع)،حقیقت توحید و نماز در مسیر نور الهی
حجت‌الاسلام مرتضی رحیمیان، محقق و کارشناس مرکز تخصصی نماز
در عالم معنویت، حقیقت توحید، ولایت و نماز نه تنها به عنوان مفاهیمی جدا از هم، بلکه به عنوان درختی ریشه‌دار و شاخ و برگ‌هایی در هم تنیده به هم پیوند می‌خورند.
این سه حقیقت نه‌تنها در قرآن و احادیث پیامبران و امامان جایگاه ویژه‌ای دارند، بلکه در عملی عبادی همچون نماز، با یکدیگر در هم می‌آمیزند و به انسان نور و هدایت می‌بخشند. نماز، به عنوان مهم‌ترین عبادت دینی، همچون پلی است که انسان را از دنیای خاکی به عالم قدسی و الهی وصل می‌کند و در همین اتصال است که توحید و ولایت به‌گونه‌ای آشکار می‌شوند. در واقع، نماز به عنوان عمل عبادی که در آن انسان به خدا نزدیک می‌شود، تجلی‌گاه رازهای الهی و مظاهر ولایت است.
توحید، ولایت و نماز؛ کلیدهای بهشت
یکی از نخستین شباهت‌های این سه حقیقت در آن است که هر سه به عنوان کلید بهشت معرفی شده‌اند. پیامبر عظیم‌الشأن اسلام(ص) در حدیثی فرمودند: «مِفْتَاحُ الْجَنَّةِ لا إِلَهَ إِلَّا الله» (مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۵، ص ۳۶۴) که در آن، کلمه مبارک «لا إله إلا الله» به عنوان عالی‌ترین مرام توحیدی و دروازه‌ای به سوی بهشت معرفی شده است. همچنین، در حدیث دیگری فرمودند: «مِفْتَاحُ الجَنَّةِ الصَّلَاةُ» (محمدی ری‌شهری، شناخت‌نامه نماز، ج۱، ص ۲۱۷) که بیانگر اهمیت عظیم نماز در راه ورود به بهشت است. همچنین در بیانی از حضرت آدم(ع) نقل شده است که در ابتدا از خداوند پرسید: «ای پروردگار، سبب خلقت من چه کسانی هستند؟» و خداوند در پاسخ به ایشان فرمود: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ» و «عَلِی مِفْتَاحُ الجَنَّةِ» (بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، النص، ص ۶۸). از این‌رو، توحید در زبان «لا إله إلا الله»، ولایت در سایه امامت علی(ع) به عنوان کلید بهشت و نماز به‌عنوان عامل اتصال به خداوند، همگی دروازه‌هایی هستند که انسان را به عالم جاودانه می‌برند. در این سه حقیقت، نیروی عظیم و راه‌گشای بهشت نهفته است.
آشنایی با سه کلید بهشت/ ولایت علی (ع)،حقیقت توحید و نماز در مسیر نور الهی
توحید، ولایت و نماز؛ حصن و قلعه‌ای برای حفاظت از انسان
دومین شباهت میان توحید، ولایت و نماز آن است که هر یک از این‌ها به‌عنوان حصن و قلعه‌ای محکم برای حفظ انسان از عذاب‌های دنیوی و اخروی معرفی شده‌اند. این حصن‌ها، همچون دژهایی محکم، انسان را از آسیب‌های ناشی از وسوسه‌های شیطان و فتنه‌های دنیوی و اخروی محافظت می‌کنند. در حدیث قدسی آمده است: «لا إله إلا الله حصنی، فمن دخل حصنی أمن من عذابی» (عیون اخبارالرضا(ع)، ج ۲، ص ۱۳۴) که در آن خداوند «لا إله إلا الله» را به‌عنوان قلعه‌ای امنیتی برای حفاظت از بندگان معرفی می‌کند.
همچنین در حدیث دیگری آمده است: «ولایةُ علیّ بن أبی‌طالب حصنی، فمن دخل حصنی أمن من عذابی» (عیون اخبارالرضا(ع)، ج ۲، ص ۱۳۶). این دو حقیقت، یعنی توحید و ولایت، همچون دو قلعه محکم در برابر هجوم شیطان و آفات زندگی عمل می‌کنند.
نماز نیز به‌عنوان عبادتی ویژه در تأمین این حفاظت نقش مهمی ایفا می‌کند. حضرت علی(ع) فرموده‌اند: «الصَّلَاةُ حِصْنُ الرَّحْمَنِ وَ مَدْحَرَةُ الشَّیطَان» (تصنیف غررالحکم و درر الکلم، ص۱۷۵). در این عبارت، نماز به عنوان پناهگاه الهی و دژی در برابر شرارت شیطان معرفی شده است. وقتی مؤمن در نماز با توحید و ولایت درونی خود پیوند می‌خورد، در حقیقت از این حصن الهی بهره‌مند می‌شود و از شر هر نوع فتنه و فتور در امان می‌ماند.
توحید، ولایت و نماز؛ نور الهی در دل مؤمنان
سومین شباهت میان توحید، ولایت و نماز، نورانی بودن آن‌هاست. نور در آموزه‌های دینی مفهومی ژرف و پررمز و راز دارد که به معنای هدایت الهی و بصیرت درک حقیقت است. در قرآن آمده است: «اللهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ» (سوره نور، آیه ۳۵) که به معنای آن است خداوند نور حقیقی است که همه موجودات از آن نور بهره‌مند هستند. در سوره تغابن نیز خداوند به مؤمنان فرمان می‌دهد به نور ایمان بیاورند: «فَآمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا» (سوره تغابن، آیه ۸). امام باقر(ع) در تبیین این نور فرموده‌اند: «النُّورُ وَ اللهِ الْأئِمَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ» (بحارالانوار، ج۲۳، ص ۳۰۸). این نور در دل مؤمنان در اثر ولایت امامان معصوم(ع) روشن می‌شود. پیامبر اکرم(ص) نیز در حدیثی فرموده‌اند: «الصَّلَاةُ نُورُ الْمُؤْمِن» (مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۳، ص ۹۲) نماز به‌عنوان نوری معنوی است که قلب مؤمن را روشن می‌کند.
این نور، همان‌طور که در قیامت نمایان می‌شود، در دنیا نیز برای مؤمنان راه‌گشا و هدایت‌کننده است. در روز قیامت، کسانی که از این نور محروم‌اند، از مؤمنان می‌خواهند مقداری از نور آنان را به آن‌ها بدهند و در پاسخ می‌شنوند: «قِیلَ ارْجِعُوا وَرَاءَکمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا» (سوره حدید، آیه ۱۳). از این‌رو، کسانی که در دنیا با توحید، ولایت و نماز آراسته‌اند، در قیامت از نور الهی بهره‌مند خواهند شد و این نور، راهی به سوی بهشت و رهایی از تاریکی‌های آخرت خواهد بود.
در نهایت می‌توان گفت توحید، ولایت و نماز نه تنها سه حقیقت متصل و جدا ناشدنی از یکدیگرند بلکه هر یک از این‌ها، همچون درختانی بارور، به انسان‌ها میوه‌ای از نور، هدایت و رحمت الهی می‌دهند. افرادی به حقیقت توحید می‌رسند که ارتباط خود را با ولایت و نماز مستحکم‌تر کرده و کسانی که از نماز یا از ولایت جدا شوند از حقیقت توحید جدا شده می‌شوند. این سه حقیقت با هم پیوندی ناگسستنی دارند که همگی انسان را در مسیر کمال و بهشت الهی هدایت می‌کنند. نماز، با پذیرش این حقیقت‌های معنوی در دل خود، در واقع تجلی‌گاه و عملی است که انسان را از تاریکی‌ها و فریب‌های دنیا رهایی می‌بخشد و به نور هدایت الهی می‌رساند.
منبع: روزنامه قدس
این مطلب را به اشتراک بگذارید :
