■ آیا حضور قلب دارای مراتب و مراحل هست که بشود با تمرین به دست آورد
پاسخ از طرف محمدسعید اختریان پور: مراتب حضور قلب:
در سخنان بزرگان اهل معرفت برای حضور قلب مراتبی بیان شده است که در ادامه به اختصار به آن اشاره می‌کنیم.
• مرتبۀ اول:
نمازگزار همین اندازه می‌داند كه دارد با خداوند سخن می‌گوید و او را ستایش می‌کند؛ اگر چه به معانی الفاظ توجه ندارد. این مرتبه برای آنانی است كه معانی نماز را نمی‌دانند؛ مثل اینکه شعری را به دست کودکی بدهند که آن را در مدح شخصی بخواند. در اینجا این کودک به صورت کلی می‌داند که دارد با این شعر آن شخص را ستایش می‌کند؛ هر چند معنای شعر را به درستی نمی‌داند.
• مرتبۀ دوم:
علاوه بر مرحلۀ قبلی، شخص به معانی كلمات و ذكرهای نماز نیز توجه دارد و می‌داند كه چه می‌گوید. در این مرحله، قلب تابع زبان است؛ یعنی وقت به آوردن زبان توجه قلبی به معانی آنها می‌شود.
• مرتبۀ سوم:
علاوه بر مراتب پیشین، نمازگزار اسرار عبادت و حقیقت ذكرها و تسبیح و تحمید و سایر مفاهیم را نیز می‌فهمد و در حال نماز به آنها توجه می‌کند تا خوب بداند چه می‌گوید و چه می‌خواهد.
• مرتبۀ چهارم:
نمازگزار علاوه بر مراحل سابق، اسرار و حقایق اذكار را به طور كامل در باطن ذات خود نفوذ داده و به مرحلۀ یقین و ایمان كامل رسیده است. در این صورت است كه زبان از قلب پیروی می‌كند؛ یعنی اینکه قلب چون به آن حقایق ایمان دارد، زبان را به گفتن ذكرها وادار می‌كند.
• مرتبه پنجم:
در این مرحله، نمازگزار به مرتبۀ كشف و شهود و حضور كامل می‌رسد كه به این مرحله حضور قلب در معبود می‌گویند نه حضور قلب در نماز؛ یعنی مرحله‌ای كه اسماء و صفات و كمالات حق را با چشم باطن مشاهده می‌كند و چیزی را جز خدا نمی‌بیند، حتی به خودش و افعال و حركات و اذكارش نیز توجه ندارد و در حقیقت در انجذاب (کشیده‌شدن) كامل قرار دارد، البته در این مرحله هم مراتبی است كه نسبت به سالكان متفاوت است.
■ نقل است که ثواب یک رکعت نماز جماعت آن‌قدر زیاد است که فقط خدای متعال آن‌را می‌داند. بر این اساس، آیا هر کس یک رکعت نماز جماعت بخواند، به بهشت خواهد رفت و نیاز به عمل دیگری نیست؟
میزان ارزش و اجر عبادات و اعمال خیر با هم متفاوت است. برخی از این اعمال، آن‌قدر ثواب و پاداششان زیاد است که انسان چنین تصور می‌کند که با انجام یک‌بار آن، دیگر نیازی به انجام اعمال خیر دیگر نداشته و برای رفتن به بهشت همان یک عمل کافی است.[1] به عنوان ...
■ کسانی که نماز نمی‌خوانند آیا قطعاً جهنمی هستند؟ حتی اگر کارهای خوب زیادی انجام دهند؟!
تبیین پرسش فوق در گرو طرح و بررسی چند مسئله است که با بیان این مسائل و موضوعات امید است پاسخ مسئله به دست آید.
1. همان گونه که همه ما می‌دانیم؛ طبق آموزه‌های دینی ما، نماز اولین فعل عبادی در میان اعمال دینی ما است؛ یعنی پس از اصول اعتقادی (اصول ...
■ در چه مواردی جایز است نماز را بشکنیم؟
رها کردن نمازِ واجب(شکستن نماز) حرام است؛[1] اما در حال ناچارى یا براى هر غرض دینى یا دنیوى که مورد اهتمام نمازگزار است مانعى ندارد. مانند این موارد:
1. حفظ جان خود یا دیگرى
2. حفظ مال مهمّى از خود یا دیگرى
3. جلوگیرى از ضرر مالى و بدنى[2]
4. همچ ...
