■ اگر یک شیعه بخواهد به صورت فرادا «نماز تراویح» را که همان مستحبات رمضان است، بخواند و در آن هر شب یک جزء را ختم کند، به چه صورت است؟
پاسخ از طرف هادی مرادی:
پاسخ اجمالی
«تراویح» جمع «تَرویحه»، به معنای استراحت است که متضمن معنای نشستن است. در نمازهای نافله شب‌های ماه رمضان، به دلیل طولانی بودن قیام‌های این نمازها، بعد از هر چهار رکعت نماز به استراحت می‌پردازند. از این‌رو، به هر چهار رکعت این نماز یک ترویحه گفته میشود که در مجموع به کل این نمازها، تراویح می‌گویند.[1] در برخی موارد این زمان استراحت مغتنم شمرده شده و سخنرانان برای نمازگزاران مطالب دینی ارائه می‌دهند.
اکثر فقهای اهل‌سنت گفته‌اند که این نمازها باید به صورت دو رکعتی خوانده شوند. همچنین مستحب است که به گونه‌ای قرائت این نمازها انجام شود که در طول این ماه، یک ختم قرآن صورت گرفته باشد. تعداد رکعات این نماز به عدد خاصی منحصر نشده است؛ بلکه طبق نظرات مختلفی، بین یازده رکعت تا چهل و هفت رکعت متغیّر است. برخی در تبیین این اختلاف گفته‌اند: اگر قیام نمازها طولانی بود، یازده یا سیزده رکعت خوانده شود و اگر مدت قیام کوتاه بود، به تعداد رکعات افزوده میشود.[2] اما اکثر فقها قائل‌اند که تعداد رکعات نماز تراویح بدون احتساب سه رکعت نماز وتر (شفع و وتر) بیست رکعت است که با احتساب این سه رکعت به بیست و سه رکعت می‌رسد.[3]
ممزوج کردن نماز تراویح با نماز شب در تعیین تعداد رکعات این نماز، نشان می‌دهد که نماز تراویح یک ماهیت جداگانه‌ای از نماز شب و نمازهای نافله شب‌های ماه مبارک رمضان ندارد؛ از این‌رو، در منابع حدیثی اهل‌سنت، در باب نماز تراویح، جهت بیان استحباب و ترغیب به این نماز، به روایتی که درباره ثواب مطلق بجا آوردن نماز در شب‌های ماه رمضان بوده، استناد شده است.[4]
با توجه به اینکه نماز تراویح متشکل از نماز شب به اضافه چند رکعت دیگر نماز نافله است، اگر معتقد به مأثور بودن شکل خاصی نباشیم، می‌توان اصل استحباب آن‌را پذیرفت که علاوه بر نوافل شب، به تعداد دلخواه، نافله دو رکعتی بخواند و میزان خواندن قرآن در هر رکعت نیز به انتخاب خود شخص باشد. آنچه که درباره این نماز از معصومین نهی شده، برگزار کردن آن به جماعت است؛[5] امام رضا(ع) فرمود: «خواندن نماز تراویح به صورت جماعت جایز نیست».[6]
[1]. گروهی از مؤلفین، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، ج 27، ص 135، مصر، دار الصفوة، 1404 – 1427ق.
[2]. گروهی از مؤلفین، الفقه المیسر، ج 3، ص 87 – 89، ریاض، مدار الوطن للنشر، چاپ دوم، 1433ق.
[3]. همان، ج 1، ص 359.
[4]. «مَنْ قَامَهُ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ»؛ بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، تحقیق: محمد زهیر ناصر بن الناصر، ج 3، ص 44، بیروت، دار طوق النجاة، چاپ اول، 1422ق.
[5]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الاسلام، تحقیق، فیضی، آصف، ج 1، ص 213، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ دوم، 1385ق؛ ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، تحقیق: غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 137، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[6]. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، هدایة الامة الی احکام الائمة(ع)، ج 3، ص 300، مشهد، آستان قدس رضوی ، چاپ اول، 1414ق.
■ آيا نماز خواندن، نيازمندِ تقليد از مجتهد است. اگر خداوند طبق آيه شريف قرآن از رگ گردن به ما نزديك‌تر است و همه بندگانش را دوست دارد، آيا حتماً لازم است اجازه نمازمان را به دست يك مجتهد بدهيم؟
انسان در احكام غير ضرورى و غير قطعى، يا خودش مجتهد است و يا در حدّى است كه نزديك است مجتهد بشود و مى‌تواند به احتياط عمل نمايد. در هر دو حال تقليد لازم نيست، ولى اگر نه مجتهد و نه محتاط است، در احكام فرعىِ غيرقطعى، لازم است تقليد كند. امّا آن‌جا كه م ...
■ چه چیزهایی باعث میشود نماز ما پذیرفته نشود؟
در آموزه‌های دینی عوامل گوناگونی برای این مسئله بیان شده است، به بعضی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
• ایمان نداشتن به امام زمان خود؛
امام باقر علیه السلام فرمود: "کسی که به وجود امام زمانش اعتقاد نداشته باشد نمازش قبول نمی¬گردد".
• شراب‌خواری ...
