پاسخ: باسلام و تشکر از شما کاربر محترم باتوجه به اینكه پیش می آید ،مسافر، وقت نماز در هواپیما یا قطار باشد و برابر دستورات دینی خواندن نماز در هیچ حالتی از انسان ساقط و برداشته نمی شود و یكی از شرایط مكان نماز گزار نیز بی حركت بودن ان است لذا نماز خواندن در اتومبیل و قطار وهواپیما ومانند اینها ،وقتی ایستاده اند ،با رعایت شرایط نماز مانعی ندارد واگر در حال حركت سبب تكان خوردن بدن بشود ،مثلا لرزش زیاد داشته باشد ،صحیح نیست ولی اگر انسان ناچار شود در ان حال نماز بخواند ،مثلا اگر بخواهد صبر كند تا در هنگام توقف نماز بخواند وقت می گذرد و نماز قضا می شود باید نماز در همان حال بخواند ولی سایر شرایط نماز را در حد امكان مراعات كند یعنی اینگونه عمل كند :

1- برای نماز وضو بگیرید واگر نتواند وضو بگیرد تیمم كند .

2- جهت قبله را مراعات كند ،پس اگر وسیله نقلیه به سمت دیگر بگردد ،نماز گزار باید به سمت قبله بگردد واگر روبه قبله بودن برای او اصلا امكان نداشت مگر در تكبیره الاحرام به همین مقدار اكتفا كند واگربر این مقدار هم قادر نبود نزدیكترین نقطه به قبله راانتخاب كند .

3-تا انسان مى تواند ایستاده نماز بخواند ، نباید بنشیند ، مثلا كسى كه موقع ایستادن بدنش حركت مى كند ، یا مجبور است به چیزى تكیه دهد ، یا بدنش را كج كند ، یا خم شود ، یا پاها را بیشتر از معمول گشاد بگذارد به گونه اى كه در این سه صورت ایستادن صدق كند ، باید به هر طور كه مى تواند ایستاده نماز بخواند ، ولى اگر به هیچ قسم نتواند بایستد ، باید راست بنشیند و نشسته نماز بخواند.

4- كسى كه نشسته نماز مى خواند ، اگر بعد از خواندن حمد و سوره یا تسبیحات بتواند بایستد و ركوع را ایستاده به جا آورد ، باید بایستد

و از حال ایستاده به ركوع رود ، و اگر نتواند باید ركوع را هم نشسته به جا آورد.

5- كسى كه نشسته نماز مى خواند ، اگر در بین نماز بتواند بایستد ، باید مقدارى را كه مى تواند ، ایستاده بخواند ، ولى تا بدنش آرام نگرفته ، باید قرائت و اذكار واجبه نماز را نخواند.

6- درهر ركعت بعد از قرائت باید به اندازه اى خم شود كه سر انگشتها به زانوبرسد ، و این عمل را ركوع مى گویند هرگاهنتواند به اندازه

ركوع شرعى خم شود باید به چیزىتكیه دهد و ركوع شرعى را به جا آورد ،

و اگر موقعى هم كه تكیه داده نتواندركوع شرعى را به جا آورد ، در صورتى كه متمكّن از ركوع عرفى است ، بنابراحتیاط واجب باید ركوع عرفى را به جا آورد ، و به سر هم در حال قیام اشاره به ركوع بنماید ، و اگر نتواند به اندازه ركوع عرفى هم خم شود ، یا هیچنتواند خم شود ، بنابر احتیاط واجب موقع ركوع بنشیند و نشسته ركوع كند

7- كسى كه نمى تواند پیشانى را به زمین برساند باید به قدرى كه مى تواند خم شود ، و مهر یا چیز دیگرى را كه سجده بر آن صحیح است

روى چیز بلندى گذاشته و طورى پیشانى را بر آن بگذارد كه بگویند سجده كرده است، ولى باید كف دستها و زانوها و انگشتان پا را به طور معمول به زمین بگذارد.

8- كسى كه هیچ نمى تواند سجده نماید ، باید براى سجده با سر اشاره كند ، و اگر نتواند باید با چشمها اشاره نماید ، و اگر با چشمها هم نمى تواند اشاره كند ، باید در قلب نیّت سجده كند و ذكر آن را بگوید.

تحریر الوسیله /كتاب الصلاة / المقدمةالرابعه فی المكان / م 15 ورساله مراجع / احكام نماز /مكان نمازگزار /م 880 و 881.