■ آيا زن می تواند امام جماعت شود؟
پاسخ از طرف محمدسعید اختریان پور: بنا به قول مشهور فقها زن در تمام نمازها از جمله در نمازهاي يوميه، مي توانند براي زنان امامت نمايد، ولي براي مردان نمي توانند امامت كنند.
همانگونه كه مردان، داراى انديشه، اراده و اختيارند و براى رسيدن به تكامل و قرب الهى وظايف و تكاليفى بر عهده آنهاست، زنها هم همين گونه هستند و در اين جهت، هيچ امتيازى بين زن و مرد وجود ندارد، ولى در بعضى احكام و وظايف با يكديگر متفاوتند. وظايفى به عهده مردان است و بر عهده زنان نيست و بالعكس و اين تفاوت براى اين است كه طبيعت و آفرينش زن و مرد متفاوت است.
اما آنچه كه به عنوان پاسخ لازم است گفته شود اين است كه زنان از لحاظ فيزيولوژي و نوع آفرينش داراي سه ويژگي هستند كه اين ويژگي ها موجب شده تا بر اساس قوانيني كه خداى متعال، به مقتضاى حكمت بالغه خود وضع نموده، وظيفه امامت جماعت از دوش زنان برداشته و به مقتضاي آفرينش آنها وظايف ديگري را به آنها محول نمايد. اين سه ويژگي از قرار ذيل مي باشد:
1- غلبه احساس در زنان:
در علم فيزيولوژى گفته شده زنان از نظر مغز، قلب، شريانها، اعصاب و عضلات بدنى، با مردان تفاوت دارند. در زندگى زنان،«احساس» و در حيات مردان تعقّل غلبه دارد. (البته عموم زنان و مردان اين گونه هستند) و به علت همين تفاوتى كه در آفرينش زن و مرد وجود دارد، قوانين اسلام هم با آفرينش انسان سازگار است، به همين جهت، در اسلام، وظايف و تكاليف عمومى و اجتماعى كه به تعقل و صلابت بيشترى نياز دارد؛ مانند حكومت، امامت، قضاوت، جهاد ابتدايى و... به عهده مردان قرار داده شده است و وظايفى را كه ارتباطش با احساس، بيشتر از تعقّل است و زن، بهتر از مرد مىتواند از عهده آن برآيد؛ مانند پرورش و تربيت اولاد و آشنا كردن آنها به وظايف اجتماعى، تدبير منزل و... مخصوص زنان قرار داده است.
2- جاذبه جنسي زنان براي مردان
نوع آفرينش زن بگونه اي مي باشد كه هر گونه رفتار و گفتار و حركات او موجب تحريك جنسي مردان مي گردد و از آنجا كه عفت و عصمت زن از منظر اسلام اهميت بسيارى دارد، خداوند متعال، بعضى از كارهاى اجرايى، مانند امامت جماعت را ـ كه سر كار انسان با نامحرمان بسيار است ـ به عهده مردان گذاشته است. به ويژه اينكه در صورت امامت جماعت واقع شدن زن و جلوتر ايستادن وي در نماز كه بطور معمول برجستگي هاي او در منظر نامحرمان قرار و صداي وي به گوش ديگران مي رسد ممكن است به جاي حضور قلب نمازگزاران، زمينه انحراف آنها را فراهم گردد؛ لذا عفّت زن اقتضا مىكند كه امامت جماعت مردان بر عهده آنها نباشد.
3- عادت ماهانه زنان
وجود برخي محدوديت ها در پاره اي از ايام براي زنان همچون ايامي كه عادت ماهيانه دارند و يا در ايام بارداري و وضع حمل كه در اين ايام يا اصل تكليف نماز از آنها ساقط شده و يا قادر به حضور در مساجد نمي باشند موجب مي شود كه مسئوليت امامت نسبت به مردان را نتواند انجام دهند.
به خصوص اينكه اينگونه امور از خصوصي ترين مسائل شخصي يك زن مي باشد كه در صورت قبولي امامت جماعت توسط آنها اين مساله به عنوان يك مساله عمومي آشكار مي شود؛ چرا كه بايد نماز جماعت مثلا مسجدي در هر ماه به مدت مشخصي - كه براي همه معلوم است - تعطيل شده و يا به شخص ديگري واگذار گردد و اين امر با حفظ آبروز افراد منافات پيدا مي كند.
■ عوامل سلب توفيق نماز جماعت چيست؟
سلب توفيق شرکت درنماز جماعت مي تواند معلول عواملي باشد که فهرست وار به آن اشاره مي نمائيم:
- نداشتن برنامه مناسب دراز مدت و برنامه ريزي نا درست و ناقص براي امور جاري و روزانه
-عدم آگاهي از آثار و برکات و ثواب هاي نماز جماعت
- عدم آگاهي از پيامدها ...
■ آیا توصیه شده است بعد از ادای نماز جماعت و یا فرادا، اندکی همانجا نشسته و در ترک محل نماز عجله نکنیم؟
در «أمالی» شیخ صدوق[1] (م 381ق)؛ روایتی مسند از ابوسعید خدری از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است: «... کسى از شما نباشد که در خانه خود تطهیر کند و با مسلمانان نماز جماعت خوانده و همانجا منتظر نماز دیگر بماند جز آنکه فرشتگان گویند: خدایا! او را بیامرز خدا ...
■ چرا نماز بر روح برخی از افراد، تأثیری ندارد؟
پاسخ اول:
«این مطلب که نماز باید آدمی را از ارتکاب فحشاء و منکرات باز دارد، حقیقتی است که هیچ راه گریزی از آن وجود ندارد؛ زیرا قرآن به صراحت این خاصیت را برای نماز اثبات می کند، پس نمازی که این خاصیت در آن نباشد و تنها صورت نماز در آن یافت شود لامحا ...