■ آیا امکان دارد با انجام کارهای خوب و بدون خواندن نماز وارد بهشت شد؟
پاسخ: در روایات بسیاری اعلام شده است که از اولین چیزهایی که در روز قیامت از آن سؤال میشود، نماز است و قبولی نماز آن قدر ارزش دارد که بعد از آن شاید دیگر اعمال خود به خود پذیرفته شوند:
«إِنَّ أَوَّلَ مَا یُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ الصَّلَاةُ فَإِنْ قُبِلَتْ قُبِلَ مَا سِوَاهَا»؛[1] اولین چیزی که در قیامت از انسان سؤال میشود نماز است که اگر مورد پذیرش واقع شد بقیه اعمال پذیرفته خواهد شد.
از سوی دیگر، نه تنها بینمازان، بلکه حتی افرادی که نماز میخوانند، اما در آن سستی میورزند از دایره شفاعت پیامبر اسلام(ص) خارجند:
«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) لَا یَنَالُ شَفَاعَتِی غَداً مَنْ أَخَّرَ الصَّلَاةَ الْمَفْرُوضَةَ بَعْدَ وَقْتِهَا»؛[2] امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل میکند به شفاعت ما نمیرسد کسی که نماز واجبش را به بعد از وقتش تأخیر بیاندازد.
«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) لَیْسَ مِنِّی مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلَاتِهِ لَا یَرِدُ عَلَیَّ الْحَوْضَ لَا وَ اللَّهِ»؛[3] رسول خدا(ص) فرمود: هر کس نماز خود را کوچک شمارد و نظرش سبک شمردن نماز باشد، از امّت من نیست، و به خدا سوگند هرگز در کنار حوض کوثر بر من وارد نخواهد شد.
با این وجود و با تمام ارزش و وزنه سنگینی که نماز دارد، در مقام نظریه پردازی نمیتوان گفت؛ اگر فردی تمام اعمالش نیک باشد و تنها نماز نخواند مستحق دوزخ است. اما ما معتقدیم که چنین شخصی یافت نمیشود و مصداقی برای آن نمیتوان یافت؛ زیرا پیامبر اسلام(ص) فرمود: «لَا یَزَالُ الشَّیْطَانُ ذَعِراً مِنَ الْمُؤْمِنِ مَا حَافَظَ عَلَى الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ فَإِذَا ضَیَّعَهُنَّ تَجَرَّأَ عَلَیْهِ وَ أَوْقَعَهُ فِی الْعَظَائِم»؛[4] شیطان همواره از انسان مؤمن بیمناک است، تا زمانى که نمازهاى پنجگانه را حفاظت و مراقبت مىکند. و هنگامى که حق نمازها را تباه کرد، شیطان نسبت به او جرأت مىیابد و او را دچار گرفتاریهاى بزرگ مىکند.
لذا با توجه به تصریح این روایت، این تنها یک خیال است که فردی تمام اعمالش خوب باشد و تنها نماز نخواند!
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 3، ص 268، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. ابن بابویه، محمد بن على،أمالی، النص، ص 399، تهران، کتابچى، چاپ ششم، 1376 ش.
[3]. منسوب به على بن موسى، امام هشتم علیه السلام، الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام، ص 101، مشهد، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، 1406 ق.
[4]. على بن موسى، امام هشتم علیه السلام، صحیفة الإمام الرضا علیه السلام، محقق، مصحح، نجف، محمد مهدى، ص 42، مشهد، کنگره جهانى امام رضا علیه السلام، چاپ اول، 1406 ق.
پرسش های مرتبط
کسانی که نماز نمیخوانند آیا قطعاً جهنمی هستند؟ حتی اگر کارهای خوب زیادی انجام دهند؟!
آیات مرتبط
سوره البقرة (3) : الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ
سوره البقرة (43) : وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ
سوره البقرة (45) : وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ
سوره البقرة (110) : وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ۚ وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
سوره البقرة (153) : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ
■ چه كنيم تا نمازمان را با خلوص نيت بخوانيم؟
خلوص نيت محصول معرفت است با شناخت اصولى و عميق از هستى و خداوند آدمى به اين نتيجه خواهيد رسيد كه همه چيز از او است و به او باز مىگردد: انا للّه و انا اليه راجعونآن گاه دل را متوجه او خواهد ساخت و با هيچ چيز و هيچ كس به جاى او حساب باز نخواهد كرد. ب ...
■ آیا اقتدا به امام جماعتی که در نماز روی صندلی مینشیند صحیح است؟
مراجع عظام تقلید در این باره میگویند:
کسى که ایستاده نماز مىخواند، نمىتواند به کسى که نشسته یا خوابیده نماز مىخواند اقتدا کند. و نیز کسى که نشسته نماز مىخواند نمىتواند به کسى که خوابیده نماز مىخواند اقتدا نماید. [1]
بنابراین در نماز جماعت، ا ...
■ بر اساس آموزههای عرفانی، آیا زمانی که انسان سر حال نیست، نباید نماز بخواند، حتی اگر قضا شود؟!
آنچه در پرسش مطرح شده است، در مورد مستحبات - آن هم در برخی شرایط – میتواند صحت داشته باشد؛ یعنی زمانی که انسان حال خوشی ندارد و نمیتواند حداقل ارتباط را با خدا برقرار کند، نباید خود را به مستحباتی چون نمازهای مستحب وادار کند. پیامبر اسلام(ص) در این ...