■ آیا قرار دادن دو طرف صورت بر خاک هنگام سجده، مستند به روایتی بوده و آیا سفارش شده است دعایی در این وضعیت خوانده شود؟
پاسخ: در مناجات معروف به «دعای ام داود»، گذاشتن دو طرف صورت بر خاک هنگام سجود سفارش شده است، آنجا که امام صادق(ع) بعد از تعلیم دعا به ایشان فرمودند:
«... فَإِذَا فَرَغْتِ مِنَ الدُّعَاءِ فَاسْجُدِی عَلَى الْأَرْضِ وَ عَفِّرِی خَدَّیْکِ عَلَى الْأَرْضِ وَ قُولِی لَکَ سَجَدْتُ وَ بِکَ آمَنْتُ فَارْحَمْ ذُلِّی وَ فَاقَتِی وَ کَبْوَتِی لِوَجْهِی وَ اجْهَدِی أَنْ تسبح [تَسُحَ] عَیْنَاکِ وَ لَوْ مِقْدَارَ رَأْسِ الذُّبَابِ دُمُوعا...»؛[1] هنگامی که دعایت را به پایان رساندی، سر به سجده بگذار و دو طرف صورت خود را بر روی زمین مالیده و بگو: خدایا! برای تو سجده کردم و به تو ایمان آوردم، پس به بیچارگی و فقر و افتادنم با صورت به درگاهت رحم آور! سپس تلاش کن که از چشمهایت - اگرچه به مقدار بال مگس – اشک روانه شود.
اگرچه در روایت دیگری دستور به قرار دادن دو صورت بر زمین را به صورت کلی و در همه موارد مشاهده نکردیم، اما از آنجا که در همین دعا، امام صادق(ع) این شیوه از سجده را نشانی از تضرع و خواری به درگاه خدا اعلام میکند، میتوان اینگونه برداشت کرد که گذاشتن صورتها بر زمین در هر زمانی مطلوب است، اما دعای خاصی غیر از مناجات اعلام شده در دعای ام داود برای زمانی که صورتها را بر خاک میگذاریم نیافتیم.
[1]. شیخ صدوق، فضائل الاشهر الثلاثه، محقق، مصحح، عرفانیان یزدی، غلامرضا، ص 35، قم، کتاب فروشی داوری، 1396ق.
منبع: اسلام کوئست
■ درمجموع چه ملاکهایی برای قبول شدن نماز وجود دارد؟
در احادیث و روایتها به چندین نمونه از شرایط قبول شدن نماز اشاره شده است. اما در حدیثی از امام صادق علیه السلام هشت ملاک کلی برای قبولی نماز عنوان شده است. آن حضرت فرمودند: خدای متعال فرموده است نماز کسی را قبول میکنم که در برابر عظمت من خاضع و فروت ...