پاسخ: پیش از آنکه به اصل پاسخ پرداخته شود لازم است به این نکته تذکر داده شود که در نیت دو بحث اساسی مطرح است:



1. آیا در نیت تلفظ لازم است؟



2. بعد از آنکه روشن شد لازم نیست آنچه در نیت معتبر است را به زبان آورد[1] این بحث مطرح می شود که چه چیزهایی در نیت لازم و معتبر است؟، آیا لازم است بدانم نمازم قضائی است یا ادائی و یا تمام است یا شکسته و...؟، در این باره که آیا قصر و اتمام در نیت معتبر است یا نه، باید گفت که بر طبق نظر امام راحل نیت و قصد اتمام و قصر در نماز واجب نیست و از این رو لازم نیست که در نیت تعداد رکعات نماز شما مشخص باشد.[2]




[1]. در این باره گفته می شود: انسان باید نماز را به نیت قربت؛ یعنى براى انجام فرمان خداوند عالم به جا آورد، و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند یا مثلًا به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر مى‏خوانم قربةً إلى اللَّه، بلکه همین مقدار که اگر کسی از او سؤال کند که مشغول چه نمازی است بتواند درست جواب درست بدهد کافی است، نک: توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏ 1، ص 532، مسأله 943؛ تحریر الوسیلة، ج‏1، ص 157، مسألة1: النیة عبارة عن قصد الفعل‏، و یعتبر فیها التقرب الى اللَّه تعالى و امتثال أمره، و لا یجب فیها التلفظ، لأنها أمر قلبی، کما لا یجب فیها الاخطار أی الحدیث الفکری و الإحضار بالبال، بأن یرتّب فی فکره و خزانة خیاله مثلا أصلّی صلاة فلا نیّة امتثالا لأمره، بل یکفی الداعی و هو الإرادة الإجمالیة المؤثرة فی صدور الفعل المنبعثة عمّا فی نفسه من الغایات على وجه یخرج به عن الساهی و الغافل، و یدخل فعله فی فعل الفاعل المختار، کسائر أفعاله الإرادیة و الاختیاریة، و یکون الباعث و المحرک للعمل الامتثال و نحوه.

[2] مسألة 5: یجب تعیین نوع الصلاة التی یأتی بها فی القصد و لو إجمالا ... .



مسألة 6: لا یجب قصد الأداء و القضاء بعد قصد العنوان الذی یتصف بصفتی القضاء و الأداء کالظهر و العصر مثلاً و لو على نحو الإجمال، فلو نوى الإتیان بصلاة الظهر الواجبة علیه فعلاً و لم یشتغل ذمته بالقضاء یکفی، نعم لو اشتغلت ذمته بالقضاء أیضا لا بد من تعیین ما یأتی به، ...



مسألة 7: لا یجب نیة القصر و الإتمام فی موضع تعینهما، بل و لا فی أماکن التخییر، فلو شرع فی صلاة الظهر مثلاً مع التردید و البناء على أنه بعد التشهد الأول إما یسلم على الرکعتین أو یلحق بهما الأخیرتین صحت، بل لو عیّن أحدهما لم یلتزم به على الأظهر، و کان له العدول إلى الآخر، بل الأقوى عدم التعین بالتعیین، و لا یحتاج إلى العدول، بل القصر یحصل بالتسلیم بعد الرکعتین، کما أن الإتمام یحصل بضم الرکعتین إلیهما خارجا من غیر دخل القصد فیهما، فلو نوى القصر فشک بین الاثنتین و الثلاث بعد إکمال السجدتین یبنی على الثلاث، و یعالج صلاته عن الفساد من غیر لزوم نیة العدول، بل لا یبعد أن یتعین العمل بحکم الشک، و لا ینبغی ترک الاحتیاط بنیة العدول فی أشباهه ثم العلاج ثم إعادة العمل.



مسألة 8: لا یجب قصد الوجوب و الندب‏، بل یکفی قصد القربة المطلقة، و الأحوط قصدهما.



مسألة 9: لا یجب حین النیة تصوّر الصلاة تفصیلا، بل یکفی الإجمال. تحریر الوسیلة، ج‏1، ص 158.