■ آیا میتوان نماز والدین را برای پدر بزرگ و مادر بزرگ هم خواند؟ و آیا باید در نیت اسمهایشان را ذکر کنیم؟
پاسخ:
پاسخ اجمالی
در برخی از منابع روایی - البته بدون آنکه صریحاً مستند به روایتی شود - نمازی تحت عنوان «نماز والدین» چنین نقل شده است:
این نماز دو رکعت است؛ در رکعت اول بعد از حمد، ده مرتبه آیه «رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسَابُ»،[1] خوانده میشود. در رکعت دوم بعد از خواندن سوره حمد، ده مرتبه آیه: «رَبِّ اغْفِرْ لی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِناً وَ لِلْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ»،[2] خوانده میشود. در ادامه رکعت دوم تشهد و سلام نماز است. پس از سلام نماز بدون تغییر حالت نماز، ده مرتبه آیه «رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیراً»[3] خوانده میشود».[4]
این نماز با عنوان «نماز والدین» آمده و با توجه به آیات مندرج در آن، مخصوص پدر و مادر میباشد، اما میتوان برای ارجنهادن به زحمات پدربزرگ و مادربزرگ، دو رکعت نماز مستحبی خواند و اگر آن دو رکعت، مشابه نماز والدین هم باشد، ایرادی نخواهد داشت.
[1]. «پروردگارا، من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا میشود، بیامرز»؛ ابراهیم، 41.
[2]. «پروردگارا، مرا، و پدر و مادرم و تمام کسانى را که با ایمان وارد خانه من شدند، و جمیع مردان و زنان باایمان را بیامرز»؛ نوح، 28.
[3]. «پروردگارا، همانگونه که آنها مرا در کوچکى تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده»؛ اسراء، 24.
[4]. طبرسى، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، ص 334، قم، الشریف الرضى، چاپ چهارم، 1412ق.
■ آیا زن و شوهر در مقابل نماز نخواندن همدیگر وظیفهای دارند؟
تنها وظیفه مرد و زن در اینگونه موارد تذکر و نصیحت، البته زبان خوش و ملایم است؛ چرا که قرآن کریم میفرماید: «و (مؤمنان را) تذکر ده، زیرا تذکّر و پند مؤمنان را سود مىبخشد».[1]
قرآن در جایی دیگر در باره امر به معروف و نهی از منکر میفرماید: «و مرد ...
■ آیا ادای برخی از اذکار و ادعیه در نماز ، با حالت گریه و ... دلیل خاصی دارد؟
در مورد نماز آنچه تاکید شده است خشوع و خضوع در پیشگاه معبود است که ممکن است همراه با تضرع یا گریه باشد. این حالت ها مربوط به قلب بوده و بطور طبیعی و از سر اخلاص واقع می شوند و گاه ممکن است در ظاهر هم آثار خود را آشکار کنند و این مربوط به خصوصیت شخصی ...